Elektromobilność wdziera się do naszego życia niezależnie od tego, czy tego chcemy, czy nie i praktycznie każdy producent ma już w swojej ofercie model z napędem elektrycznym. Pionierem w kwestii samochodów zeroemisyjnych jest Nissan, który do swoich najnowszych SUV-ów proponuje napęd e-Power.

Najczęstszym zarzutem wobec samochodów elektrycznych jest ich niewielka przydatność na długich dystansach. O ile zasięgi rzędu 300 km w zupełności wystarczą do poruszania się w mieście, o tyle w trasie trochę „wieje malizną”. No bo jak traktować poważnie samochód, który nie jest w stanie, jadąc z dozwoloną prędkością autostradową, dojechać z Warszawy do Katowic czy Gdańska? Do tego zimą zasięgi spadają średnio o 30 procent. Fanatycy elektromobilności z pewnością podniosą głos, że przecież wystarczy się zatrzymać na 40 minut i doładować baterie, a infrastruktura pozwala oderwać wzrok od aplikacji w telefonie, bo stacji ładowania przybywa w ekspresowym tempie. Mógłbym się podpisać pod tym obiema rękami, bo przecież zrobiłem już samochodami elektrycznymi ponad 100 tysięcy kilometrów i to w całej Europie, gdyby nie pewne „ale”.

Jeszcze 120 lat temu podróżowano konno i nikt nie robił problemu, jednak w trzeciej dekadzie XXI wieku oczekujemy od technologii możliwości teleportacji, a nie cofania się do czasów sprzed rewolucji przemysłowej. Dlatego też Nissan, który jako pierwszy wprowadził na rynek wielkoseryjny, elektryczny model Leaf, zaproponował rozwiązanie, które nieco postawiło na głowie wszystkie teorie o zeroemisyjności. Zaoferował bowiem napęd elektryczny, do którego prąd produkuje silnik spalinowy, pełniący funkcję agregatu. Powiecie, że to już było, bo przecież „zjawisko” extendera, czyli małego silnika zwiększającego zasięg nie jest niczym nowym. Tym razem jednak chodzi o motor o pojemności 1,5 l, który całkowicie wypełnia miejsce pod maską, a bateria trakcyjna ma zaledwie 1,8 kWh i jest ładowana w czasie rzeczywistym.

Elektryczny bez wad elektryka

Koła napędzane są wyłącznie przez silnik elektryczny, mamy więc do dyspozycji maksymalny moment obrotowy już od samego startu i jest on dostępny zawsze i przy każdej prędkości. Nie ma więc żadnych problemów z wyprzedzaniem, a wrażenie przyspieszania jest wyraźnie odczuwalne. Z kolei silnik spalinowy żyje sobie własnym życiem i gdy jedziemy spokojnie, jest praktycznie niesłyszalny dla pasażerów. Włącza się też, kiedy tego potrzebuje, dlatego można odnieść wrażenie, iż jego praca nie ma związku z pozycją pedału przyspieszenia. Dopiero, kiedy zdecydujemy się na gwałtowne zwiększenie prędkości, słychać narastające obroty i zdecydowaną pracę jednostki spalinowej. Należy podkreślić, że Nissan X-Trail posiada wszystkie udogodnienia znane z elektrycznego Leafa. Można więc korzystać z wydajnej rekuperacji, która przydaje się szczególnie podczas jazdy w górach i stromych zjazdach, jest także funkcja e-pedal, czyli możliwość jazdy bez użycia hamulca. W tym trybie będzie on potrzebny wyłącznie do całkowitego zatrzymania pojazdu.

Jakie są realne korzyści dla kierowcy, który wybierze się w podróż Nissanem z napędem e-Power? Po pierwsze, fantastyczna dynamika. Tu nie ma czasu na zastanawianie się. Reakcja na pedał przyspieszenia jest natychmiastowa. Auto pokonuje wzniesienia bez jakiegokolwiek wysiłku i sprawia wrażenie, jakby się wcale nie męczyło. Po drugie, wzorcowa wręcz cisza. Nawet jazda z wysokimi prędkościami na autostradzie nie męczy, a w kabinie jest po prostu cicho. Po trzecie i najważniejsze, nie tracimy czasu na ładowanie baterii. Podjeżdżamy na stację paliw, tankujemy i jedziemy dalej. Znacie to skądś? No właśnie! Zbiornik paliwa wystarczy, żeby pokonać drogą ekspresową nawet 700 km, na autostradzie ten zasięg zmniejszy się do 600 km, ale za to w mieście można się pokusić o rekord. Nam udało się zrobić 874 km pomiędzy tankowaniami. Podczas 10-dniowego testu zrobiliśmy ponad 3500 km ze średnim zużyciem 7,2 l/100 km, przy czym 2500 km zrobiliśmy, korzystając z autostrad Czech, Austrii, Słowenii, Chorwacji i Włoch. Zapomniałem dodać, że nasz egzemplarz wyposażony był w napęd wszystkich kół e-4ORCE, który przydał się szczególnie podczas ulewnych opadów w Austrii.

W klasie premium wszystkimi kołami

Japończycy nie kryją swoich aspiracji do segmentu premium i najnowszą generacją X-Traila potwierdzają, że potrafią konstruować samochody dla wymagających klientów. Linie nadwozia są zdecydowane, ale nie brakuje im elegancji, a proporcje z dość długą maską i wielkimi kołami zdają się wskazywać, że mamy do czynienia z porządnym autem. Z kolei kształt tylnych świateł nawiązuje nieco do poprzedniej generacji modelu, dlatego fani bez problemu odnajdą w nich swojego ulubieńca.

Po otwarciu drzwi zostajemy zaproszeni do zupełnie innego świata niż tego, który znaliśmy do tej pory. Tutaj segment premium mamy już w całej okazałości. Wszystkie plastiki są miękkie i przyjemne w dotyku, skóra znalazła się nawet na desce rozdzielczej i tunelu środkowym, a fotele otrzymały eleganckie przeszycia w romby. Konfiguracja kolorystyczna z pomarańczowym lakierem nadwozia i jasnym, beżowym wnętrzem z czarnymi wstawkami jest smaczna i doskonale wygląda. Miejsce kierowcy sprawia wrażenie, jakbym znał je od lat, a pozycja za kierownicą jest świetna. Sama kierownica jest mięsista i dobrze leży w dłoniach, a dodatkowo na dole została spłaszczona dla wygodniejszego wsiadania. Niczego złego nie można również powiedzieć na temat miejsca pasażera. Fotel da się ustawić perfekcyjnie, a szeroki podłokietnik centralny pozwala przyjąć ultrawygodną pozycję. I tutaj kolejne nawiązanie do segmentu premium, otóż podłokietnik otwiera się na dwie strony, pozwalając wygodnie sięgnąć do drobiazgu bez niewygodnego podnoszenia go do góry. Tylna kanapa ma regulację kąta oparcia i jest przesuwana wzdłużnie. Najwygodniej będzie dwojgu dorosłym, ale troje też nie powinno narzekać na brak przestrzeni, szczególnie na wysokości kolan i głowy. Bagażnik może mieć pojemność nawet 585 l, a jego kształt pozwala na efektywne wykorzystanie jego całej przestrzeni.

IV generacja Nissana X-Trail jest z prawdopodobnie ostatnią, która wykorzystuje silnik spalinowy, choć chciałbym się mylić. Rozwiązanie e-Power jest próbą przekonania do siebie kierowców sceptycznie nastawionych do elektromobilności. Choć nie jest zeroemisyjny, pozwala poczuć magię samochodów elektrycznych bez konieczności długich postojów na ładowanie baterii. Ale można też pójść o krok dalej. No bo co, jeśli benzynę produkowaną z ropy naftowej zastąpilibyśmy paliwem syntetycznym? Zyskalibyśmy wyjątkowe rozwiązanie zeroemisyjne bez ciężkich baterii i do tego przyjazne dla środowiska. Mnie to przekonuje.

Michał Garbaczuk

Sabine Scheunert, Managing Director Eurocentral w Dassault Systèmes, opowiada o kolejnym kroku w rozwoju gospodarczym, jakim jest gospodarka generatywna. Ma ona na celu tworzenie produktów, które działają jak żywe organizmy – wyobraźmy sobie materiały, które mogą się same leczyć lub produkty, które rosną, zamiast być wytwarzane.

„Gospodarka generatywna” jest ewolucją „gospodarki doświadczeń” i „gospodarki o obiegu zamkniętym”, koncepcji wprowadzonych w latach 90. Ale co to oznacza i jaką rolę w tej transformacji odgrywa Dassault Systèmes?

W Dassault Systèmes opracowaliśmy platformę 3DEXPERIENCE, pomagając firmom przejść od koncentrowania się wyłącznie na produktach do skupienia się na całym doświadczeniu. Dziś liczy się nie tylko produkt, ale także sposób jego użytkowania. Łącząc to podejście z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym – gdzie redukcja odpadów i ponowne wykorzystanie zasobów są kluczowe – otrzymujemy „gospodarkę generatywną”. W tym nowym modelu firmy działają zgodnie z zasadą „twórzmy więcej niż zużywamy”.

Nasze rozwiązania umożliwiają firmom projektowanie produktów, które mają pozytywny wpływ zarówno na środowisko, jak i na społeczeństwo, takich jak materiały biodegradowalne lub energooszczędne technologie. Ta zmiana ma kluczowe znaczenie dla zaspokojenia potrzeb rosnącej globalnej populacji przy jednoczesnej ochronie planety.

Czym dokładnie jest gospodarka generatywna?

Gospodarka generatywna to kolejny krok w rozwoju gospodarczym. W 2012 roku stwierdziliśmy, że „same produkty już nie wystarczą”, aby zbudować zrównoważoną gospodarkę. Doprowadziło to do powstania idei gospodarki doświadczeń. W 2020 r. podkreśliliśmy potrzebę przejścia „od rzeczy do życia”, koncentrując się na tworzeniu żywych systemów, a nie tylko na rozwoju produktów. Teraz gospodarka generatywna ma na celu tworzenie produktów, które działają jak żywe organizmy – proszę wyobrazić sobie materiały, które mogą się same leczyć lub produkty, które rosną zamiast być wytwarzane.

Dassault Systèmes od lat stoi na czele tej transformacji. Na przykład opracowaliśmy pierwszy na świecie wirtualny model ludzkiego serca, który jest wykorzystywany do symulacji operacji i zabiegów medycznych. Technologia ta może potencjalnie zmniejszyć zapotrzebowanie na testy na zwierzętach i badania kliniczne, przyspieszając innowacje w obszarze służby zdrowia i poprawiając wyniki pacjentów.

Celem gospodarki generatywnej jest zmniejszenie konsumpcji przy jednoczesnym zapewnieniu większej wartości dla społeczeństwa. Obecny model oparty na konsumpcji nie jest zrównoważony, ponieważ zabiera więcej z planety niż oddaje. Gospodarka generatywna pomaga tworzyć systemy, które dają więcej niż konsumują.

Jaka jest różnica między wirtualnym a cyfrowym bliźniakiem?

Cyfrowe bliźniaki są już szeroko stosowane w branżach takich, jak motoryzacja i lotnictwo. Wykorzystują dane z przeszłości w celu przewidywania przyszłych wyników. Jednak wirtualne bliźniaki, tak jak je definiujemy, idą o krok dalej. Nie są to tylko statyczne modele, to raczej modele, które ewoluują w czasie i zapewniają bardzo dokładne odwzorowanie rzeczywistości. Dzięki sztucznej inteligencji wirtualne bliźniaki mogą symulować różne scenariusze, pomagając przewidzieć, co stanie się w różnych warunkach.

Podam przykład. Nasz klient stanął w obliczu wycofania produktu z rynku z powodu usterki. Tradycyjny proces zdiagnozowania i naprawienia problemu zająłby około roku. Dzięki technologii wirtualnego bliźniaka od Dassault Systèmes proces ten został skrócony do mniej niż dwóch tygodni, co pozwoliło firmie szybciej wrócić na rynek, oszczędzając czas, koszty i zasoby.

W jaki sposób technologia wirtualnych bliźniaków wspiera gospodarkę generatywną?

W gospodarce generatywnej technologia wirtualnych bliźniaków odgrywa kluczową rolę. Na przykład mobilność wykracza obecnie poza pojazdy i obejmuje całe środowiska, takie jak jakość powietrza i infrastruktura. Podobnie w opiece zdrowotnej, zrozumienie złożonych chorób, takich jak nowotwory, wymaga analizy całego systemu biologicznego, a nie tylko pojedynczych komórek.

Łącząc rzeczywiste dane z wirtualnymi modelami, firmy mogą tworzyć innowacyjne produkty i rozwiązania, które są zarówno wydajne, jak i zrównoważone. Technologia wirtualnego bliźniaka umożliwia firmom symulowanie i testowanie swoich pomysłów przed ich fizycznym stworzeniem, zapewniając optymalne wyniki. To sprawia, że jest to potężne narzędzie do rozwoju gospodarki generatywnej.

Dlaczego firmy powinny korzystać z tej technologii?

Dla firm, które chcą pozostać konkurencyjne i przodować w swoich branżach, wdrożenie technologii wirtualnego bliźniaka nie jest już opcjonalne – jest niezbędne. Zdolność do symulacji, przewidywania i wprowadzania innowacji w oparciu o rzeczywiste dane określi, które firmy pozostaną w czołówce innowacji. Firmy, które nie zaadaptują się do tej zmiany, ryzykują pozostaniem w tyle, ponieważ wdrożenie modelu gospodarki generatywnej będzie kluczowym czynnikiem przyszłego sukcesu.

Dassault Systèmes umożliwia tę transformację, pomagając firmom z różnych branż – od opieki zdrowotnej po produkcję – wykorzystywać wirtualne bliźniaki do tworzenia bardziej zrównoważonych, regeneracyjnych systemów. Ci, którzy wdrażają tę technologię, nie tylko mogą ulepszać swoje produkty, ale także zapewniają długoterminowy sukces w szybko zmieniającym się świecie.

W jaki sposób gospodarka generatywna odnosi się do wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem?

Sektor przemysłowy przechodzi znaczącą transformację w celu zwiększenia odpowiedzialności za środowisko i osiągnięcia neutralności klimatycznej. Organizacje stoją przed wyzwaniem utrzymania przewagi konkurencyjnej poprzez wzmacnianie innowacyjności i wydajności operacyjnej, przy jednoczesnym przestrzeganiu terminów regulacyjnych i zasad zrównoważonego rozwoju oraz oddzieleniu wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów. Technologia wirtualnych bliźniaków, wykorzystująca dane naukowe, radzi sobie z tą złożonością, łącząc data science, wiedzę branżową oraz modelowanie i symulację wspomagane przez sztuczną inteligencję.

Pomogliśmy już organizacjom przekształcić ich procesy projektowania i produkcji, a teraz wspieramy je w płynnym łączeniu wirtualnego i rzeczywistego środowiska w celu wspierania gospodarki generatywnej. Przemysł musi przejść metamorfozę i na nowo odkryć, w jaki sposób tworzymy, produkujemy i wykorzystujemy bardziej zrównoważone rozwiązania. W ramach koncepcji gospodarki generatywnej możliwe staje się tworzenie wielu cykli życia, przekształcając odpady w zasoby dla nowych produktów.

Nasza technologia wirtualnego bliźniaka umożliwia organizacjom symulację i optymalizację procesów, dzięki czemu spełniają one cele zrównoważonego rozwoju, a jednocześnie wzmacniają innowacyjność. Łącząc wszystkie aspekty cyklu życia produktu – od projektowania i inżynierii po produkcję i wycofanie z eksploatacji – ułatwiamy tworzenie systemów regeneracyjnych, które minimalizują ilość odpadów i maksymalizują wydajność. To holistyczne podejście jest niezbędne do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i sprostania wyzwaniom środowiskowym naszych czasów.

Rozmawiał Wojciech Gryciuk

Badaczom ds. bezpieczeństwa z University of Illinois w Urbana-Champaign udało się wykorzystać nowy tryb głosowy Open AI do stworzenia fałszywych agentów AI, dzięki którym mogli oszukiwać potencjalne ofiary, ponosząc przy tym niezwykle niskie koszty.

Wszyscy próbują ustalić, jak nowa era AI wpłynie na cyberprzestępczość. Tymczasem niektórzy badacze próbują udowodnić, że możliwe jest wykorzystanie istniejących narzędzi AI do pisania nowego złośliwego oprogramowania lub przynajmniej utrudnienia wykrywania tych istniejących. Ale co, jeśli przestępcy znajdą sposób na automatyzację oszustw, takich jak połączenia telefoniczne, w sposób, który znacznie utrudni ich identyfikację lub zatrzymanie?

Naukowcy z University of Illinois Urbana-Champaign zaproponowali jeden taki scenariusz, ale nie jest to tylko teoria na temat tego, jak można to zrobić. Zrobili to i pokazali nie tylko, że jest to możliwe, ale także, że ma bardzo niską cenę obliczeniową.

Oszustwa telefoniczne

Badacze skupili się na powszechnych oszustwach telefonicznych, w których ofiary są wzywane i namawiane do podania atakującym danych uwierzytelniających i kodów 2FA (uwierzytelniania dwuskładnikowego). Jedyną różnicą jest to, że badacze nie skupili się na części, w której musieli przekonać potencjalne ofiary o słuszności połączenia. Chcieli się tylko dowiedzieć, czy taka automatyzacja jest w ogóle możliwa.

– Zaprojektowaliśmy serię agentów, którzy wykonują czynności niezbędne do typowych oszustw. Nasi agenci składają się z bazowego, obsługiwanego głosem LLM (GPT-4o), zestawu narzędzi, których LLM może używać, oraz instrukcji specyficznych dla oszustw — wyjaśnili badacze. – LLM i narzędzia były takie same dla wszystkich agentów, ale instrukcje były różne. Agenci AI mieli możliwość skorzystania z pięciu narzędzi dostępu do przeglądarki opartych na frameworku testowania przeglądarki playwright.

Oczywiście GPT-4o nie jest domyślnie zgodny, zwłaszcza gdy próbuje się przekonać model do pracy z poświadczeniami. Niestety, w Internecie dostępne są polecenia jailbreakingu, które pozwalają ludziom ominąć te ograniczenia.

– Każde oszustwo przeprowadziliśmy 5 razy i odnotowaliśmy ogólny wskaźnik powodzenia, całkowitą liczbę wywołań narzędzi, tzn. działań wymaganych do przeprowadzenia pomyślnie oszustwa, całkowity czas połączeń oraz przybliżony koszt API dla każdego z nich – dodali badacze.

Skuteczność różni się w zależności od rodzaju oszustwa. Na przykład kradzież danych uwierzytelniających Gmaila miała 60 proc. skuteczności, podczas gdy przelewy bankowe i oszustwa podszywające się pod IRS miały tylko 20 proc. skuteczności. Jednym z powodów jest bardziej złożona natura witryny internetowej banku, ponieważ agent musi wykonać o wiele więcej kroków. Na przykład oszustwo z przelewem bankowym obejmowało 26 kroków, a agent AI potrzebował aż 3 minut, aby je wykonać.

Oszustwo bankowe jest również najdroższe, z 2,51 dolarów za interakcję. Koszty są po prostu wyliczane z liczby wydanych tokenów na każdą interakcję. Z drugiej strony, najtańsze było oszustwo Monero (kryptowaluta), z kosztem zaledwie 0,12 dolara.

– Badanie jasno pokazuje, że nowa fala oszustw, napędzana dużymi modelami językowymi, może zmierzać w naszym kierunku. Naukowcy nie opublikowali swoich agentów z powodów etycznych, ale podkreślili fakt, że nie są oni trudni do zaprogramowania. Dlatego to niezwykle istotne, aby przygotować się na potencjalne wzmożenie aktywności cyberprzestępców i zabezpieczenie wszystkich swoich urządzeń za pomocą skutecznych systemów antywirusowych, które zostały wyposażone w moduły antyphishingowe – powiedział Arkadiusz Kraszewski z firmy Marken Systemy Antywirusowe, polskiego dystrybutora oprogramowania Bitdefender.

Luka w chatbotach

Inni badacze ds. bezpieczeństwa odkryli nową lukę w niektórych chatbotach opartych na sztucznej inteligencji, która może umożliwić cyberprzestępcom kradzież danych osobowych użytkowników. Grupa naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego (UCSD) i Uniwersytetu Technologicznego Nanyang w Singapurze odkryła lukę, którą nazwali „Imprompter”. Błąd ten polega na wykorzystaniu sprytnej sztuczki w celu ukrycia złośliwych instrukcji w pozornie losowym tekście.

Jak wyjaśniono w opracowaniu badawczym „Imprompter: Tricking LLM Agents into Improper Tool Use”, złośliwy komunikat wydaje się ludziom bełkotem, ale zawiera ukryte polecenia, gdy jest odczytywany przez LeChat (czatbota opracowanego przez francuską firmę zajmującą się sztuczną inteligencją Mistral AI) i chińskiego czatbota ChatGLM.

Ukryte polecenia instruowały chatboty AI, aby wyodrębniły dane osobowe, które użytkownik udostępnił AI, i potajemnie odesłały je cyberprzestępcy – bez wiedzy użytkownika AI.

Naukowcy odkryli, że ta technika ma niemal 80-procentową skuteczność w wydobywaniu danych osobowych. W przykładach możliwych scenariuszy ataków opisanych w artykule badawczym atakujący udostępnia złośliwy monit z obietnicą, że pomoże on „dopracować Twój list motywacyjny, CV itd.”

Kiedy potencjalna ofiara próbuje wykorzystać podpowiedź od chatbota podczas pisania listu motywacyjnego, użytkownik nie widzi rezultatów, na jakie liczył. Jednak jego dane osobowe zawarte w liście motywacyjnym (oraz adres IP) zostają wysłane na serwer, nad którym kontrolę sprawuje atakujący.

– Efektem tego konkretnego komunikatu jest w zasadzie manipulowanie agentem LLM w celu wydobycia danych osobowych z rozmowy i wysłania tych danych osobowych na adres atakującego” – powiedział Wired Xiaohan Fu, doktorant informatyki na UCSD i główny autor badania. – Ukrywamy cel ataku na widoku.

Czy jest się czego bać?

Dobra wiadomość jest taka, że nie ma dowodów na to, że cyberprzestępcy użyli tej techniki do kradzieży danych osobowych użytkowników. Zła, że chatboty nie były świadome tej techniki, dopóki nie zwrócili im na nią uwagi badacze.

Firma Mistral AI, stojąca za LeChat, została poinformowana o luce w zabezpieczeniach przez badaczy w zeszłym miesiącu i określiła ją jako „problem o średnim stopniu powagi” oraz usunęła błąd 13 września 2024 r.

Według badaczy, uzyskanie odpowiedzi od zespołu ChatGLM okazało się trudniejsze. 18 października 2024 r. „po wielokrotnych próbach komunikacji różnymi kanałami” ChatGLM odpowiedział badaczom, że rozpoczęli pracę nad rozwiązaniem problemu.

Chatboty oparte na sztucznej inteligencji, które pozwalają użytkownikom na wprowadzanie dowolnego tekstu są głównymi kandydatami do wykorzystania, a w miarę jak użytkownicy przyzwyczajają się do korzystania z rozbudowanych modeli językowych, aby wykonywać polecenia, wzrasta ryzyko, że sztuczna inteligencja zostanie oszukana i wykona szkodliwe działania.

– Użytkownicy powinni ograniczyć ilość danych osobowych, którymi dzielą się z chatbotami AI. Dlatego jeśli prosisz o wygenerowanie tekstu, który zawiera jakiekolwiek dane osobowe, to użyj fałszywego imienia, nazwiska i adresu, a następnie podmień je w edytorze tekstu na prawdziwe. Dzięki temu prostemu zabiegowi możesz zabezpieczyć się przed wyciekiem danych z chatbotów opartych na sztucznej inteligencji – powiedział Arkadiusz Kraszewski z firmy Marken Systemy Antywirusowe, polskiego dystrybutora oprogramowania Bitdefender.

Wojciech Gryciuk