Lepsza akustyka w szkołach to lepsze oceny i mniejszy stres

Ukształtowanie budynku szkoły, jego otoczenia i pomieszczeń, decyduje nie tylko o jego funkcjonalności, ale także o tym, czy będzie ułatwiał, czy też może utrudniał proces nauczania. Zarówno na funkcjonalność pomieszczeń szkolnych, jak i na samopoczucie ich użytkowników ogromny wręcz wpływ ma akustyka wnętrz. Mniejszy hałas to lepsza atmosfera pracy, zredukowany stres i … lepsze stopnie. Badania przeprowadzone w warszawskiej szkole podstawowej nr 340, są tego najlepszym dowodem.

Szkoła podstawowa nr 340 w Warszawie jest jedną z największych placówek oświatowych w Polsce. Codziennie w budynku przy ul. Lokajskiego uczy się aż 1200 uczniów, co jeszcze do niedawna, owocowało niezwykle wysokim poziomem hałasu. Pomiary wykazały, że podczas przerw na korytarzach równoważny (średni) poziom dźwięku wahał się w granicach 87,0 – 92,9 dB. Nie lepiej było w szkolnej stołówce. Tego typu wyniki można porównać do hałasu, na który jesteśmy narażeni na terenie lotniska czy w hałaśliwym zakładzie przemysłowym. Przyczyna tego stanu rzeczy była taka sama jak w większości z 22 tysięcy polskich szkół podstawowych i średnich – brak jakichkolwiek rozwiązań służących kształtowaniu akustyki wnętrz.

Modernizacja akustyczna i badania ankietowe

Dzięki staraniom rady rodziców SP 340, szkoła doczekała się modernizacji akustycznej, która z dwóch powodów była wyjątkowym projektem. Po pierwsze, ze względu na swój całościowy charakter – wyciszono praktycznie wszystkie pomieszczenia szkoły dostępne dla uczniów. Po drugie, dzięki przeprowadzonym pracom stała się ona pierwszą szkołą w Polsce spełniającą wymagania nowej normy akustycznej obowiązującej od 2018 r. – Uznaliśmy więc, że w szkole trzeba koniecznie przeprowadzić badania ankietowe, które dadzą odpowiedź, jak zmieniły się warunki nauki po wprowadzeniu nowego standardu akustycznego – tłumaczy Mikołaj Jarosz, architekt i ekspert Ecophon Saint-Gobain, pomysłodawca badań. Badania zostały przeprowadzone wspólnie przez specjalistów z Uniwersytetu Śląskiego i firmę Ecophon. Z ramienia Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach badania przeprowadziła dr hab. Irena Polewczyk, prof. UŚ, zajmująca się naukowo zagadnieniami związanymi z percepcją słuchową. Na potrzeby badań została stworzona specjalna Skala Odczuwanych Zmian Akustycznych (SOZA).

Rewelacyjne wyniki

Badania przeprowadzone wspólnie przez specjalistów z Uniwersytetu Śląskiego i firmę Ecophon przyniosły bardzo ciekawe wnioski, zwłaszcza dotyczące zmian w klasach lekcyjnych. Po wyciszeniu całej szkoły, nauczyciele największe zmiany zauważyli właśnie w tych pomieszczeniach: aż 78 proc. z nich stwierdziło, że są one tutaj duże lub bardzo duże. Oceniając koncentrację uwagi uczniów przed adaptacją akustyczną tylko 16,3 proc. nauczycieli określiło ją jako wysoką. Natomiast po wyciszeniu, aż 78,5 proc. z nich, oceniło skupienie uczniów podczas lekcji jako wysokie lub bardzo wysokie. Podobnie oceniane były zmiany w tempie pracy uczniów, zrozumiałości poleceń nauczycieli czy zdolności zapamiętywania i trwałości pamięci. Zmniejszyło się też wyraźnie zmęczenie uczniów – na lekcjach popołudniowych było oceniane jako duże lub bardzo duże przez 73,8 proc. nauczycieli. Obecnie ten odsetek spadł do niecałych 24 proc. – To niezwykle cenne obserwacje, pokazujące w jakim stopniu redukcja hałasu i pogłosu w klasie lekcyjnej może poprawić efektywność nauki – podkreśla dr hab. Irena Polewczyk, współautorka raportu i dyrektor Instytutu Pedagogiki Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

– Warto zwrócić szczególną uwagę na różnicę w poprawie zdolności zapamiętywania nowego materiału. Przed modernizacją jedynie ok. 5 proc. nauczycieli oceniało trwałość zapamiętywania jako wysoką, przy czym nikt nie dał oceny „bardzo wysoka”. Natomiast po modernizacji aż 50 proc. z nich użyło określenia „wysoka” lub „bardzo wysoka” – dodaje dr hab. Polewczyk. Poprawa akustyki szkoły przełożyła się na poprawę poziomu nauczania, widoczną w ocenach okresowych: aż dwie trzecie ankietowanych nauczycieli oceniło, że oceny okresowe uczniów są teraz lepsze.

Modernizacja akustyczna SP 340 była swego rodzaju eksperymentem, ale wrażenia użytkowników budynku były tak pozytywne, że władze stolicy zdecydowały się na pilotażowy program obejmujący modernizację akustyczną w kolejnych 10 szkołach podstawowych. Dalsze plany obejmują modernizację akustyczną kolejnych 200 szkół w Warszawie. Powstał także przewodnik projektanta, wydany przez stolicę Warszawy, zatytułowany „Dobrze zaprojektowana szkoła”, z całym rozdziałem poświęconym akustyce, którego współautorem jest Mikołaj Jarosz.