Europejski Kongres Finansowy – podsumowanie

O wyzwaniach dla polskiej gospodarki oraz sektora finansowego rozmawiali uczestnicy debat IX Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie.

Swoimi opiniami z uczestnikami Kongresu podzielił się w tym roku m.in. prof. Nouriel Roubini, światowej sławy ekonomista, który już w 2006 r. przewidział zbliżający się kryzys
w globalnej gospodarce. Podczas wystąpienia inaugurującego Kongres, prof. Roubini, będący gościem banku Pekao S.A., podkreślał duże ryzyko, które niesie ze sobą wojna handlowa pomiędzy USA a Chinami. Według niego obecną sytuację można nazwać zimną wojną, w której stawką jest globalna kontrola nad nowymi technologiami i sztuczną inteligencją. Podkreślił, że w sytuacji sporej niepewności, państwa europejskie powinny dążyć do jeszcze silniejszego zjednoczenia. Do tego potrzebni są jednak przywódcy, którzy będą potrafili zaproponować wizję wspólnej polityki gospodarczej – takiej, która pozwoli europejskiej gospodarce odnaleźć się w świecie zdominowanym przez USA i Chiny.

Gdy mowa o zjednoczonej Europie, nie sposób pominąć wątku brexitu. Uczestnicy zorganizowanej podczas pierwszego dnia Kongresu sesji zadawali sobie pytanie o to, jakie lekcje biznes wyciągnął dotychczas ze sprawy brexitu. Wśród zaproszonych do tej dyskusji gości był m.in. Nikhil Rathi, prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Londynie. Wskazywał on, że kluczem do intensywnego rozwoju rynków finansowych jest silniejsza współpraca sektora prywatnego z państwowym. Podkreślał też konieczność wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.

Uczestnicy debaty o brexicie zgodzili się, że ewentualny tzw. twardy brexit może mieć katastrofalne skutki dla europejskiej gospodarki i rynków finansowych. Prof. Nouriel Roubini dodał, że pozytywnym efektem, które może narodzić się z brytyjskiego chaosu, będzie wzrost liczby zwolenników pozostania Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. A to w rezultacie prowadziłoby do odstąpienia od pomysłu wyjścia tego kraju z unijnej wspólnoty.

Goście IX Europejskiego Kongresu Finansowego pierwszego dnia mieli również okazję posłuchać opinii panelistów zaproszonych do dyskusji na temat nowych technologii, a przede wszystkim konkurencji pomiędzy bankami, a firmami technologicznymi. Wskazywali oni m.in., że usługi finansowe będą zmierzać w stronę coraz większej mobilności. To będzie z kolei wymagało od tradycyjnych banków przeistoczenia się w firmy technologiczne z licencją bankową.

Istotnym elementem tegorocznego Kongresu była dyskusja o odpowiedzialnych finansach
i moralności na rynkach finansowych. Organizatorzy zaprosili do wieczornej debaty w formule okrągłego stołu ekspertów, by odpowiedzieć na pytania dotyczące m.in. nieprawidłowości na rynku finansowym, skuteczności regulacji ostrożnościowych, czy spowodowanych rynkowymi dewiacjami zagrożeń dla gospodarki. Warto zauważyć, że Europejski Kongres Finansowy podpisał deklarację wspierania Zasad Odpowiedzialnej Bankowości. W najbliższych dniach zostanie opublikowane wspólne oświadczenie w tej sprawie, razem z międzynarodową inicjatywą UNEP FI. Planowany jest też webinar dla polskiego sektora bankowego zorganizowany wspólnie przez EKF i UNEP FI.

Tradycją Kongresu stały się już spotkania ekspertów przy „Makroekonomicznym Okrągłym Stole EKF” oraz „Technologicznym Okrągłym Stole EKF”. Podczas tych dyskusji zaproszeni goście wymieniają się poglądami na temat wyzwań stojących przed gospodarką i bankami w najbliższych latach.

Jak wynika z opublikowanego przy tej okazji zestawienia prognoz ekonomistów bankowych, polska gospodarka w 2019 r. urośnie o 4,3 proc. r/r. Kolejne lata mogą jednak przynieść osłabienie tempa wzrostu gospodarczego. Ekonomiści podczas debaty wskazywali na ryzyka dla gospodarki, do których można zaliczyć np. usztywnianie nowych wydatków z budżetu państwa. Ich zdaniem to niebezpieczne zjawisko, które o ile jeszcze w 2020 r. nie doprowadzi do problemów w finansach państwa, to w kolejnych latach może doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnego poziomu deficytu budżetowego.

Eksperci debatujący przy „Technologicznym Okrągłym Stole” uznali natomiast największe wyzwania informatyczne dla sektora bankowego na najbliższe trzy lata kryją się pod hasłami: cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja i cloud.

Sprostanie wymogom, które niesie ze sobą rynek w tym zakresie, wymaga od banków ogromnych nakładów finansowych. Tymczasem banki zmagają się z wysokimi obciążeniami podatkowymi i regulacyjnymi, co zdecydowanie obniża ich rentowność – taki wniosek wypłynął
z debaty prezesów banków. Według nich obciążenia, takie jak np. podatek bankowy, powodują, że banki będą miały znacznie utrudnioną ekspansję zagraniczną. Mniejsze podmioty nie przetrwają na rynku i zostaną wchłonięte przez większe instytucje.

O polskim produkcie eksportowym z branży bankowej, a więc o Bliku, rozmawiali z kolei uczestnicy debaty o cyfrowych finansach. Podczas dyskusji Ajay Banga, prezes i dyrektor generalny firmy Mastercard zapewnił, że widzi wiele możliwości współpracy z Blikiem. Chwalił też rozwój rynku płatniczego w Polsce, który jego zdaniem jest na najwyższym, światowym poziomie. Dowodem na to ma być np. bardzo wysoki udział transakcji zbliżeniowych na rynku płatności.

Część dyskusji o sektorze bankowym upłynęła również pod znakiem rozważań o oczekiwaniach klientów banków. Uczestnicy dyskusji na ten temat podkreślali, że banki w walce o klienta z gigantami technologicznymi muszą wykorzystać swój podstawowy atut, którym jest wysokie zaufanie klientów do banków.

Na zakończenie obrad IX Europejskiego Kongresu Finansowego zostały zaprezentowane rekomendacje działań w najważniejszych obszarach rynku finansowego i całej gospodarki. Eksperci skupili się na następujących tematach:

1. Kierunki usprawniania funkcjonowania rynku Consumer Finance

Wśród propozycji w tej dziedzinie pojawia się m.in. większa edukacja konsumentów, ukierunkowana na zagadnienia z zakresu moralności finansowej i obowiązku spłaty zaciąganych zobowiązań. Eksperci wskazują też na konieczność zwiększenia skuteczności organów państwa w egzekwowaniu prawa.

2. Rozwój polskiego rynku finansowego/kapitałowego

Eksperci EKF postulują przegląd wszystkich instytucji nadzoru nad rynkiem pod kątem ich kompetencji, uprawnień oraz zasad współpracy. Wskazują na konieczność powołania przy Ministerstwie Finansów doradczej grupy legislacyjnej ds. rynku finansowego, która będzie monitorowała i uczestniczyła w debacie na temat nadchodzących przepisów  UE i jej skutków dla polskiego rynku finansowego.

3. Polityka gospodarcza

W zakresie polityki makroekonomicznej rządu, eksperci EKF postulują m.in. działania na rzecz ograniczenia deficytu strukturalnego, w tym ograniczenie sztywnych wydatków budżetu oraz racjonalizację systemu transferów socjalnych. Wskazują też na konieczność większej aktywizacji zawodowej społeczeństwa, np. przez rozbudowę szkolnictwa zawodowego.

4. Zasady odpowiedzialnej bankowości

EKF postuluje powszechne przyjęcie Zasad Odpowiedzialnej Bankowości przez wszystkie banki działające w Polsce. To spowoduje, że każdy z nich będzie działał według tych samych reguł na krajowym rynku. Wspólne działanie nie stawiałoby różnych podmiotów w odmiennych warunkach konkurencji.

5. Działania w zakresie reformy wskaźników stóp procentowych

Rekomendacje wskazują m.in. na zapewnienie dostosowania wskaźnika referencyjnego do wymogów Rozporządzenia BMR w celu wyeliminowania ryzyka systemowego związanego
z brakiem możliwości kontynuowania stosowania tej stawki w umowach dotyczących produktów finansowych po 2021 roku.

6. Cyberbezpieczeństwo sektora finansowego

Eksperci rekomendują wzmocnienie współpracy między służbami państwowymi oraz przedsiębiorstwami (np. telekomunikacyjnymi) w celu zwiększenia skuteczności walki
z cyberprzestępczością. Postulują również wprowadzenie w jak najszybszym czasie zmian regulacji umożliwiających wymianę danych między organizacjami wewnątrz sektora finansowego oraz z instytucjami nadzoru.

7. Wyzwania IT stojące przed polską bankowością

Wśród postulatów znalazła się m.in. szersza współpraca sektorowa – banki mogłyby skorzystać np. na stworzeniu wspólnej platformy typu apps marketplace, pozwalającej na udostępnianie własnych rozwiązań AI.

8. Ryzyka związane ze zmianami klimatu w monitoringu stabilności finansowej

Eksperci EKF rekomendują uwzględnienie ryzyk związanych ze zmianami klimatu
w monitoringu stabilności finansowej w sektorze finansowym oraz podjęcie odpowiednich działań ostrożnościowych.

Rekomendacje EKF to jeden z efektów prac ekspertów Kongresu. Rezultatem ich prac jest również szereg Stanowisk EKF kierowanych do instytucji międzynarodowych w najważniejszych dla rynku i całej gospodarki sprawach.