Najmłodsza stolica

Bratysława jest jedną z najmłodszych stolic świata oraz największym miastem Słowacji. Za to jednym ze starszych – na jej miejscu znajdowała się osada rzymska ulokowana na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków handlowych: bursztynowego, łączącego Morze Śródziemne z Bałtykiem, oraz dunajskiego: między zachodnią Europą a Morzem Czarnym

Pierwsze pisemne wzmianki o miejscowości pochodzą z początku X w., a w 1291 r. zostały jej nadane prawa miejskie. Do XIX w. była jednym z najważniejszych miast Węgier – tu koronowani byli królowie – ale później nastąpił spadek znaczenia miasta na rzecz Budy.

Zajmuje powierzchnię 367,9 km kw., a zamieszkuje ją około 430 tys. osób. Położona jest wyjątkowo dogodnie – na granicy z Czechami i Węgrami, nad Dunajem. Miasto jest bardzo dobrze skomunikowane. Wewnętrzny transport publiczny tworzą sieci: tramwajowa, trolejbusowa oraz autobusowa. Dodatkowo znajduje się tu kilkanaście przystanków kolejowych, co zapewnia połączenie z pozostałą częścią kraju. Transport lotniczy obsługiwany jest przez Port Lotniczy im. Milana Rastislava Štefánika. Rocznie korzysta z niego niemal 2 mln pasażerów. Ciekawostką jest port rzeczny obsługujący transport zarówno towarowy, jak i osobowy. Dzięki kanałowi Ren-Men-Dunaj, łączącemu Morze Czarne z Morzem Północnym, stanowi ważny szlak żeglugowy.

Coraz więcej turystów
Jedną z ważniejszych gałęzi gospodarki Słowacji jest turystyka. Po okresowym spadku liczby turystów w 2009 r. (związanym z wprowadzeniem w 2009 r. euro) notuje się systematyczny jej wzrost. Główne atrakcje turystyczne Słowacji to Tatry oraz sama stolica. Miasto słynie z dwóch wspaniałych zamków. Najważniejszym zabytkiem jest Zamek Bratysławski usytuowany w samym centrum miasta, na wzgórzu nad Dunajem. Kiedyś w tym miejscu swoje budowle wznosili Rzymianie. Z początkiem średniowiecza tereny przeszły pod władanie Madziarów. W X w. powstał tu pierwszy murowany zamek, zmieniony później w warowną fortecę. W XV i XVI w. budowla przeszła wiele remontów, a ogromny wpływ na jej kształt miały modernizacje w stylu barokowym i renesansowym. W 1811 r. zamek został zniszczony przez wojska Napoleona Bonapartego, a odbudowano go dopiero w latach 50. XX w. Obecnie znajduje się tam siedziba Słowackiego Muzeum Narodowego. Nieco starszy jest zamek Devín, pierwsze wzmianki o nim pochodzą z IX w., wcześniej jednak była tu rzymska placówka graniczna. Zamek ma ogromne znaczenie dla świadomości narodowej Słowaków. Dzieje się tak dlatego, że za jego budowniczych uważa się plemiona słowiańskie. Został wzniesiony na potężnej skale przy ujściu rzeki Morawy do Dunaju. Od samego początku pełnił ważne funkcje obronne. W 1809 r. wysadziły go wojska napoleońskie, ale ruiny zachowano do dziś.

Ważnym zabytkiem Bratysławy jest również gotycka katedra św. Marcina. Jest to największy i najważniejszy kościół w Bratysławie. Przez 300 lat była to świątynia koronacyjna monarchów  węgierskich, z których ostatnim był Ferdynand I Habsburg. Świątynię wzniesiono na przełomie XIII i XIV w. Najstarsza część to pochodząca z XIII w. kaplica św. Józefa. Pod kościołem znajdują się bardzo dobrze zachowane katakumby, a wejście do nich mieści się w kaplicy św. Anny. Polscy turyści na Słowacji Kolejnym wartym odnotowania zabytkiem jest stary ratusz. Powstał w XV w. z połączenia domów Jakuba i Pawera. Był użytkowany do XIX w. jako ratusz, więzienie, mennica, miejsce handlu, arsenał i archiwum. Położony jest między dwoma najważniejszymi placami miasta. Ciekawostkę stanowi wbita w mur kula armatnia wystrzelona przez wojska Napoleona w 1809 r. Obecnie znajduje się tu Muzeum Miasta Bratysławy. Bez wątpienia rozwój miasta nie byłby tak prężny, gdyby nie przepływająca obok jedna z najważniejszych rzek Europy – Dunaj. Codziennie kursują tu setki statków wycieczkowych i handlowych. Ciekawostkę stanowi zbudowany w latach 1967–1972 most Słowackiego Powstania Narodowego, na którego szczycie znajduje się popularna restauracja.

Centrum edukacyjne
Bratysława jest naukowym centrum Słowacji. Znajduje się tu kilkanaście uczelni wyższych, do najważniejszych należą: państwowe – Akademia Korpusu Policyjnego (Akadémia Policajného zboru) i Słowacki Uniwersytet Medyczny (Slovenská zdravotnícka univerzita); publiczne – Uniwersytet Komeńskiego (Univerzita Komenského), Słowacki Uniwersytet Techniczny (Slovenská technická univerzita), Uniwersytet Ekonomiczny (Ekonomická univerzita), Wyższa Szkoła Sztuk Pięknych (Vysoká škola výtvarných umení), Wyższa Szkoła Sztuk Scenicznych (Vysoká škola múzických umení); prywatne: Wyższa Szkoła Paneuropejska (Bratysławska Wyższa Szkoła Prawa; Bratislavská vysoká škola práva, Paneurópska vysoká škola), Wyższa Szkoła Ekonomii i Zarządzania w Administracji Publicznej (Vysoká škola ekonómie a menežmentu verejnej správy) i Wyższa Szkoła Zdrowia i Pomocy Społecznej Świętej Elżbiety (Vysoká škola zdravotníctva a sociálnej práce sv. Alžbety). Warto wspomnieć, że Bratysława słynie ze wzornictwa motoryzacyjnego, a tutejsi designerzy są bardzo wysoko cenieni w świecie. Jozef Kabaň, autor spektakularnej zmiany stylistycznej Škody, przeszedł ostatnio do BMW, gdzie zapewne wprowadzi kolejną rewolucję…

Polacy na Słowacji
Nasi rodacy stanowią niewielką mniejszość etniczną. Zamieszkują głównie tereny w pobliżu granicy z Polską oraz Koszyce i Bratysławę. Według spisu powszechnego w 2001 r. było ich 2602, a według danych szacunkowych z 2008 r. podawanych przez Štatistický úrad Slovenskej republiky – 4602. Polacy coraz chętniej zakładają firmy na Słowacji. Głównym tego powodem są nieco niższe stawki VAT – 20 proc. oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne. Nie ma tu podatku od środków transportowych ani akcyzy od pojazdów. Mieszkańcy UE mogą prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Słowacji na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa. Wszyscy potencjalni przedsiębiorcy muszą jednak spełniać ogólne warunki określone w ustawie o działalności gospodarczej. Od przyszłych właścicieli firm wymaga się pełnoletniości i niekaralności za czyny umyślne. Podobnie jak w Polsce w niektórych przypadkach dodatkowo konieczne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji lub doświadczenia zawodowego. Rejestracja samodzielnej działalności gospodarczej na Słowacji jest bardzo prosta. Wystarczy udać się do urzędu wojewódzkiego i zgłosić fakt prowadzenia działalności, wnosząc opłatę w wysokości 5 euro. W ramach programu obniżania obciążeń administracyjnych na Słowacji w wydziałach ds. działalności gospodarczej funkcjonują pojedyncze punkty kontaktowe (PPK). W takim punkcie można otworzyć działalność gospodarczą, dokonać rejestracji podatkowej oraz zarejestrować się w systemie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Punkty kontaktowe bezpłatnie pośredniczą w uzyskaniu z Rejestru Karnego wypisu o niekaralności. Jedyne, czego obecnie nie można jeszcze zrobić za pośrednictwem punktu, to rejestracja ubezpieczenia społecznego.