Jak się zmienia rola CFO?

Choć rola i zakres obowiązków CFO różni się w zależności od skali prowadzonej działalności, rozmiaru przedsiębiorstwa, a niejednokrotnie branży, z pewnością można mówić o nowych rolach osób na tym stanowisku, bez względu na miejsce wykonywania ich pracy.

CFO, dyrektor finansowy, często też członek zarządu, co do zasady, ma dużą wiedzę o działaniu całego przedsiębiorstwa, dogłębnie rozumie jego cele i strategie, a co za tym idzie, może podejmować decyzje dużego kalibru.

Śmiało można stwierdzić, że zakres odpowiedzialności i kompetencje osoby zarządzającej finansami rosną wprost proporcjonalnie do skali spółki i charakteru jej działalności.

O ile w mniejszych przedsiębiorstwach, często działających lokalnie i nie mających statusu spółki publicznej, dyrektor finansowy odpowiada głównie za rachunkowość, podatki, płace, czy podstawowe transakcje finansowe, to w przypadku większych przedsiębiorstw publicznych, dochodzą także obowiązki zarządzania ryzykiem, relacje inwestorskie, controlling, złożone transakcje i strukturyzacje finansowe występujące w transakcjach M&A, a nie rzadko także IT.

Finanse, finanse, finanse

Firmowi finansiści zaczęli coraz bardziej rosnąć w siłę. Przyczyn można upatrywać w zjawiskach tak ogólnych, a wpływających mocno na biznes, jak globalizacja, zmienność otoczenia, a w ślad za nimi wzrost ryzyka prowadzonej działalności. Firma musi nieustannie śledzić trendy, rynek, konkurencję i podejmować odpowiedzialne decyzje finansowe. A biznes to przecież pieniądze. Finalnie, działalność przedsiębiorstwa zawsze ma na celu osiągnięcie korzyści finansowych. Jaki z tego wniosek? Ekspert od finansów staje się niezbędny, a jego wiedza jest strategiczna w kontekście rozwoju firmy. Nie tylko dlatego, że ma, a w każdym razie powinien mieć, najlepszą wiedzę o kondycji finansów przedsiębiorstwa, a co za tym idzie, jego możliwościach inwestycyjnych, ale dzięki dogłębnej analizie finansowej, potrafi w sposób holistyczny patrzeć na zarządzany biznes, a dzięki temu wcześniej identyfikować zagrożenia, jak również upatrywać szanse w podejmowanych przez zarząd wyzwaniach.

Coraz większe oczekiwania

Szerokie kompetencje dyrektorów finansowych na pewno predestynują ich do bycia jedną z najważniejszych osób w firmie. Czy każdy dobry menadżer i lider będzie musiał być jednocześnie osobą z dogłębną wiedzą o finansach? Na pewno okaże się to ważne, zwłaszcza w perspektywie planowania. Ostatnie lata pokazują, że rola finansistów w firmach znacząco wzrosła. Nie tylko w obszarze kompetencji, ale również jako osób, które mają coraz więcej do powiedzenia w ramach zakładanych celów oraz przygotowywania, wdrażania i realizacji strategii biznesowej firmy. Wynika to nie tylko z pewnej ewolucji przepisów bilansowych. Jest to też następstwem ostatnich światowych kryzysów finansowych, za które paradoksalnie obarczane były w wielu przypadkach osoby od finansów. Osobiście nie zgadzam się z tą tezą. Myślę jednak, że od tamtej pory, szefowie finansów stali się zdecydowanie bardziej ostrożni, ale jednocześnie zaczęto od nich oczekiwać czegoś więcej. Nie tylko w zakresie kompetencji, ale także rosnącej roli w firmie. Przestali być wyłącznie strażnikami liczb, a ich stanowiska zaczęły urastać do rangi członków zarządu lub wiceprezesów ds. finansów. Stanowi to potwierdzenie, że w pełni profesjonalny i efektywny zarząd to taki, w którym znajdzie się nie tylko menadżer-lider, osoba znająca się na prowadzonym biznesie, ale również ekspert od finansów, który ten biznes poprowadzi bezpieczną drogą przez meandry finansowych niuansów.

Najważniejsze to planowanie przyszłości

Nastąpiła znacząca zmiana celu, jaki jest stawiany przed CFO – z analizowania tego, co już się wydarzyło w przeszłości, bierze on aktywny udział w analizowaniu i przewidywaniu tego, co może się zdarzyć w przyszłości. I nie mówię tu wyłącznie o finansach, ale o szerokim spojrzeniu na strategię planowania rozwoju firmy. Ponadto, coraz częściej o CFO mówi się w kontekście zmian, a ich samych tytułuje się liderami zmian, bo niejednokrotnie to dzięki ich rekomendacjom podejmowane są decyzje, będące często kamieniami milowymi w działalności przedsiębiorstw. I tu możemy mówić o jednej z ważniejszych ról, jaką pełnią CFO w biznesie. Dobry finansista, to osoba, która z natłoku informacji, nie tylko historycznych – księgowych, potrafi dostrzec sytuację spółki w szerszym kontekście, a następnie wyciągać wnioski i tworzyć z nich właściwe rekomendacje dla działalności firmy w długiej perspektywie.

Wiedza a kompetencje miękkie

Firmy coraz częściej „outsourcują” standardowe procesy księgowe, finansowe, kadrowe, czy płacowe, do specjalnie w tym celu utworzonych SSC (Shared Service Center). W ten sposób CFO przyjmują inną, szerszą do odegrania rolę w przedsiębiorstwie. Wśród zadań współczesnego CFO znajdują się takie obszary, jak zarządzanie ryzykiem w bardzo zmiennym otoczeniu biznesowym, budowanie relacji z szeroko rozumianym otoczeniem rynkowym, równoważenie roli członka zarządu i lidera zespołu, rozwijanie umiejętności finansowych w firmie i budowanie zespołu specjalistów. Celem jest również osiąganie doskonałości operacyjnej – co może brzmieć górnolotnie, ale wiąże się z bardzo ważnym obszarem, bo ze współpracą z przedstawicielami każdego departamentu czy działu firmy.

CFO nie tylko liczy i analizuje, ale robi to w odniesieniu do każdej komórki w organizacji, do każdego projektu. A żeby robić to dobrze, powinien na wskroś znać daną organizację i jej uwarunkowania rynkowe, a na tej podstawie wyciągać właściwe wnioski i proponować dalsze rozwiązania. Dzisiaj nawet bardzo sprawny finansista, aby sprawdzić się w roli CFO, musi wejść w wielowymiarową rolę lidera zmian i realizatora strategii. Dlatego współczesny CFO powinien odgrywać strategiczną rolę w zarządzie, inicjować efektywne zmiany w obszarze organizacji finansów, a w ślad za tym, w organizacji całej firmy.