PKN ORLEN, jeden z największych i najbardziej nowoczesnych koncernów paliwowo-energetycznych w Europie Środkowej, należy do elitarnej grupy najlepiej rozpoznawalnych firm. Grupa ORLEN prowadzi działalność na pięciu rynkach macierzystych – w Polsce, Niemczech, Czechach, na Litwie i w Kanadzie. Jej produkty docierają do 91 krajów na sześciu kontynentach
Koncern zarządza sześcioma rafineriami w trzech krajach: w Polsce, Czechach i na Litwie. Zintegrowany kompleks rafineryjno-petrochemiczny w Płocku zaliczany jest do najnowocześniejszych i najefektywniejszych obiektów tego typu w Europie. Przerabia ropę naftową na benzynę, olej napędowy, olej opałowy oraz paliwo lotnicze. W zeszłym roku łączny przerób ropy naftowej w PKN ORLEN wyniósł 33,2 mln ton. Jest też wiodącym producentem petrochemikaliów.
Posiada największą w regionie sieć detaliczną blisko 2,8 tys. nowoczesnych stacji paliw, zlokalizowanych w Polsce, Niemczech, Czechach i na Litwie. Konsekwentnie rozwija segment poszukiwań i wydobycia węglowodorów, a także wytwarzania energii elektrycznej.
W kontekście przyszłości biznesu szczególnie ważną funkcję pełnią projekty poszukiwawczo-wydobywcze w Polsce i Kanadzie – 152,6 mln łącznych zasobów 2P ropy i gazu oraz 15,6 tys. boe/d średniego wydobycia w 2017 r.
Moce przerobowe sześciu rafinerii zlokalizowanych w Polsce, Czechach i na Litwie wynoszą ponad 35 mln ton. Przy takiej skali bardzo ważna jest dywersyfikacja dostawy ropy. Aktywa petrochemiczne zintegrowane z rafineryjnymi to 5,2 mt sprzedanych produktów petrochemicznych. Skalę działalności dobrze ilustruje również 3,8 tys. km sieci rurociągów oraz 47 baz magazynowych i terminali.
Główne projekty rozwojowe koncernu to: Instalacja Polietylenu w Unipetrol, Instalacja Metatezy i Visbreakingu w Płocku.
Udziały w rynku detalicznym wynoszą: 34 proc. w Polsce, 6 proc. w Niemczech, 21 proc. w Czechach i 5 proc. na Litwie.
Nie sposób nie dodać, że spółka konsekwentnie realizuje swoje credo: „Odkrywając i przetwarzając zasoby naturalne, napędzamy przyszłość”.
Priorytetowe kierunki
Założenia strategii PKN ORLEN zakładają koncentrację działań związanych z umocnieniem pozycji rynkowej, orientacją na klienta, wykorzystaniem zintegrowanego łańcucha wartości, w tym wzrastającej roli petrochemii, oraz ostrożną kontynuacją w segmencie wydobycia. Ważnym elementem strategii jest również nastawienie na innowacje tworzące wartość. Wizja rozwoju w strategii koncernu wpisuje się w globalne trendy między innymi w zakresie wykorzystania źródeł energii, rozwoju technologii oraz procesów społecznych, które wpłyną na nowe zachowania i oczekiwania klientów. Dynamika otoczenia rynkowego wymusza dostosowanie perspektywy planistycznej.
Najważniejsze zadania inwestycyjne w 2018 r. to budowy Instalacji Polietylenu (PE3) w Litvínovie, Metatezy w Płocku, PPF Splitter na Litwie. W połowie tego roku uruchomiono najnowocześniejszą w Europie elektrociepłownię gazowo-parową w Płocku. Rok 2018 to poza tym 40 nowych stacji własnych, rozwój konceptu Stop Cafe 2.0 (ponad 200 nowych punktów) oraz wprowadzanie nowych usług i produktów.
W dziedzinie wydobycia kontynuowano prace poszukiwawcze i wydobywcze w Polsce oraz Kanadzie.
Program rozwoju
W 2017 r. rozpoczęto intensywne prace dotyczące Strategicznego Planu Rozwoju i Nowych Technologii (SPRINT) dla PKN ORLEN oraz Grupy ORLEN, którego efektem będzie długoterminowa (lata 2030+) wizja rozwoju aktywów produkcyjnych koncernu.
PKN ORLEN realizował prace przygotowawcze w kierunku wydłużenia łańcucha wartości oraz doskonałości operacyjnej segmentu Downstream. W ramach projektów inwestycyjnych wykonano projekt bazowy i zakupiono licencję dla instalacji konwersyjnej Visbreaking, umożliwiającej pogłębienie przerobu ropy naftowej i uzyskanie wysokomarżowych frakcji z pozostałości próżniowej. Rozpoczęto proces zakupu licencji i projektu bazowego dla instalacji MaxEne do optymalizacji wsadów między rafinerią a petrochemią zapewniającą poprawę uzysków i wzrost marż. Kontynuowano projekt Gassto, współfinansowany z programu sektorowego „Innochem”, którego głównym celem jest rozwój technologii produkcji benzyny silnikowej przeznaczonej do długoterminowego magazynowania w kawernach solnych.
W ramach „Innochem” PKN ORLEN otrzymał dofinansowanie realizacji dwóch kolejnych projektów: opracowania technologii współuwodornienia frakcji ropopochodnych z olejami roślinnymi lub tłuszczami zwierzęcymi pozwalającej na otrzymywanie wysokiej jakości biokomponentu, który będzie wykorzystany na potrzeby rozliczania NCW oraz wdrożenia zintegrowanego systemu monitorowania korozji, co przełoży się na podniesienie bezpieczeństwa procesowego oraz optymalizację ilości dozowanych środków antykorozyjnych. Rozpoczęto prace w międzynarodowym projekcie BioRECO2VER, którego celem jest zbadanie możliwości przekształcania dwutlenku węgla przez mikroorganizmy w związki używane do produkcji wartościowych produktów chemicznych, m.in. biotworzyw. Inicjatywa uzyskała dofinansowanie w ramach europejskiego programu Horyzont 2020, największego w historii projektu finansowania badań naukowych i innowacji w Unii Europejskiej. Współpracuje w obszarze projektów badawczo-rozwojowych m.in. z Instytutem Chemii Przemysłowej, Politechniką Warszawską, Uniwersytetem Warszawskim, Instytutem Nafty i Gazu i Politechniką Gdańską. Ponadto PKN ORLEN realizuje konsekwentnie strategię w zakresie badań i rozwoju (B+R). Rozpoczął prace m.in. nad stworzeniem koncepcji rozbudowy infrastruktury badawczej poprzez budowę Centrum Badawczo-Rozwojowego w Płocku.
Z kolei ORLEN Lietuva przeprowadził analizę technologii pozwalających na ograniczenie ciężkich frakcji powstających w procesach produkcyjnych w odpowiedzi na nowe zaostrzone regulacje dotyczące jakości ciężkiego oleju napędowego wydane przez Międzynarodową Organizację Morską – IMO (International Maritime Organization). Kontynuuje także realizację projektów związanych z poprawą efektywności procesów produkcyjnych i prowadzi projekty związane z ochroną środowiska, m.in. dotyczące redukcji pyłów z instalacji FCC, redukcji związków siarki (SO2) i azotu (NOX) w zakładowej elektrociepłowni oraz systemu monitoringu emisji na instalacjach FCC, odzysku siarki i wytwórni wodoru.
Paliwa silnikowe
Z kolei Grupa Unipetrol w obszarze rafineryjnym kontynuowała projekty badawcze związane z produkcją paliw silnikowych oraz przetwarzaniem frakcji ciężkich z przerobu ropy naftowej. Realizowane były również prace nad dostępnością i wdrożeniem odnawialnych źródeł energii w procesach produkcyjnych, a także poszukiwano potencjalnych źródeł surowców do produkcji z materiałów alternatywnych i pozostałości powstałych przy produkcji paliw silnikowych. W związku z przyszłymi wymogami związanymi z zawartością siarki w paliwach okrętowych rozpoczęto projekt dotyczący dalszej pogłębionej konwersji frakcji ciężkich. W obszarze petrochemicznym długotrwałe plany rozwojowe mają na celu poprawę jakości koszyka produktowego i efektywności produkcji. Do najważniejszych prac w tym zakresie należały: sprawdzenie możliwości produkcji nowych chemikaliów z koncentratu naftalenowego, badania nad możliwościami zagospodarowania produktów pobocznych uzyskanych w procesie pirolizy oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Prowadzono także prace nad zabezpieczeniem wysokiej jakości wsadów do produkcji poliolefin, optymalizacją ich produkcji oraz wprowadzeniem nowych układów katalitycznych zgodnych z wymaganiami rozporządzenia REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals).
Prace badawcze
ANWIL w ramach programu sektorowego „Innochem” kontynuował prace badawcze nad innowacyjną technologią produkcji kompozytów ceramizujących na bazie PCW, których zastosowanie w budownictwie przyczyni się m.in. do zwiększenia odporności powłok kabli i przewodów na działanie ognia. Dodatkowo uzyskano dofinansowanie realizacji dwóch projektów dotyczących opracowania innowacyjnego systemu katalitycznego w procesie chlorowania etylenu oraz syntezy amoniaku. Celem projektów jest zwiększenie wydajności reakcji chemicznych oraz zredukowanie produktów ubocznych. W przypadku pomyślnie zakończonego etapu prac laboratoryjnych projekty pozwolą na zwiększenie efektywności produkcji.
Grupa ORLEN Południe po analizie projektu bazowego i opracowaniu koncepcji programowo-przestrzennej przystąpiła do realizacji projektu rozwojowego „Konwersja gliceryny do glikolu 1,2 propylenowego”. Dodatkowo zakończony został projekt „Rozbudowy produkcji biodiesla do 250 tys. ton/rok” oraz kontynuowano prace dotyczące biopaliw II i III generacji. W ramach programu „Innochem” kontynuowano projekt „Biodegradowalnych środków przeciwzbrylających dla przemysłu nawozów sztucznych” oraz rozpoczęto realizację projektu „Opracowanie biotechnologicznej konwersji surowców pochodzenia organicznego do kwasu mlekowego z wykorzystaniem mikroorganizmów” obejmujący badania przemysłowe i prace rozwojowe.
ORLEN Oil prowadził prace badawcze związane głównie z wdrożeniem nowych i modyfikacją istniejących produktów oraz definiowaniem nowych kierunków rozwoju technologii środków smarnych. Opracowano i wdrożono technologie dla 34 nowych olejów i płynów eksploatacyjnych, zmodyfikowano 19 produktów.
Rozwój petrochemii
PKN ORLEN w tym roku rozpoczął największe w swojej historii inwestycje w obszarze petrochemii. Ich wartość szacowana jest na ok. 8,3 mld zł. W ramach przyjętego programu rozwoju petrochemii do 2023 r. zrealizowane zostaną nowe inwestycje w Płocku i we Włocławku. Po zakończeniu inwestycji roczny zysk EBITDA może wzrosnąć nawet o 1,5 mld zł.
Nowe inwestycje w ramach programu rozwoju polskiej petrochemii pozwolą jeszcze bardziej zintegrować segment rafineryjny i petrochemiczny oraz w większym stopniu zdywersyfikować przychody koncernu. Szacowana roczna EBITDA po zakończeniu projektów wzrośnie o 1,5 mld zł. Oznacza to zwrot z inwestycji w ciągu pięciu–sześciu lat i to jest bardzo dobra informacja dla akcjonariuszy.
Realizacja inwestycji wzmocni pozycję koncernu na rynku europejskim oraz zapewni wymierne korzyści dla polskiej gospodarki, m.in. w zakresie zbilansowania handlu produktami petrochemicznymi, które będą wytwarzane w wyniku realizacji programu. Oznacza to, że Polska z importera stanie się eksporterem tych produktów. Nowy program inwestycyjny PKN ORLEN obejmie budowę i zwiększenie mocy produkcyjnych w obszarze pochodnych aromatów, olefin oraz fenolu. Pozwoli też na znaczącą rozbudowę kompetencji koncernu w zakresie B+R poprzez inwestycje w Centrum Badawczo-Rozwojowe.
Wartość rynku petrochemikaliów i bazowych tworzyw sztucznych podwoi się do 2040 r. PKN ORLEN chce dobrze wykorzystać swój potencjał w tym obszarze działalności. Realizacja inwestycji oznacza zwiększenie mocy produkcyjnych w segmencie petrochemii o około 30 proc. Co istotne, nowe produkty trafią na rynek lokalny. A to gwarantuje znaczącą poprawę bilansu handlowego Polski w obszarze petrochemikaliów.
Popyt na produkty petrochemiczne będzie rósł, napędzany rosnącą liczbą ludności na świecie, wzrostem gospodarczym oraz zmianą struktury zapotrzebowania na surowce używane w przemyśle. Wzrostowa tendencja dotyczy także naszego kraju, który poprzez wzrost dobrobytu zużywa corocznie coraz więcej tworzyw, przy czym ich konsumpcja na mieszkańca jest nadal znacząco niższa od krajów Europy Zachodniej. Coraz więcej produktów petrochemicznych będzie wykorzystywane w produkcji tworzyw, w tym ich zastosowań na potrzeby pojazdów. Na przykład udział plastików w samochodach po 2020 r. ma wynosić 25 proc. w porównaniu z 20 proc. w 2000 r. Inwestycje PKN ORLEN w segmencie petrochemicznym wpisują się więc w europejskie i światowe trendy rozwoju aut napędzanych alternatywnymi źródłami energii.
Równolegle z zapowiedzianymi inwestycjami kontynuowane będą dotychczasowe projekty petrochemiczne mające na celu wydłużenie łańcucha wartości PKN ORLEN. Obecny nominalny wolumen produkcji propylenu o jakości polimerowej wynosi 450 tys. ton. Inwestycja o szacowanej wartości ponad 400 mln zł podniesie moce wytwórcze do poziomu 550 tys. ton rocznie.
