Pracownicze Plany Kapitałowe – odpowiedzialność wobec pracowników

Pracownicze Plany Kapitałowe to trójstronny program, angażujący pracowników, państwo i pracodawców. Najwyższą ideą, przyświecającą programowi jest zadbanie o przyszłość emerytalną Polaków, jednak na tym etapie, kluczową do odegrania rolę mają pracodawcy, przedsiębiorcy i zarządzający obszarami HR, bo to właśnie pracodawcy wdrożą program w swoich firmach, a tym samym zapewnią dostęp do niego swoim pracownikom. To jeszcze nie koniec zadań spoczywających na pracodawcach. Jakie zatem obowiązki spoczywają na zarządzających firmami? Jakie korzyści z PPK będą mieli pracodawcy? I jaką rolę w pomocy pracodawcom odegra PFR TFI?

O korzyściach płynących z PPK opowiada Ewa Małyszko – Prezes Zarządu PFR TFI

Rynek pracy w dzisiejszych czasach jest bardzo dynamiczny, siła przetargowa pracownika rośnie,  pracodawcy napotykają coraz większe problemy, by znaleźć nowe osoby do pracy, szczególnie specjalistów, osoby wykształcone i z doświadczeniem w konkretnym obszarze;

Dla wielu pracodawców wyzwaniem staje się też zdolność do zatrzymania wykwalifikowanych  pracowników w swoich przedsiębiorstwach. Wg badań Randstad poziom rotacji na polskim rynku pracy w IV kw. 2018 roku wyniósł 20 proc., a kwartał wcześniej – nawet 24 proc. Według raportu, jedną z głównych przyczyn rotacji, bo deklarowaną przez aż 63% badanych, jest chęć rozwoju zawodowego. Drugim, najczęściej deklarowanym (53% deklaracji ), powodem zmiany pracy jest wynagrodzenie. Duże znaczenie ma również sama forma zatrudnienia – 42% badanych podaje ją jako powód zmiany pracy.

W takiej sytuacji dbanie o interes pracownika, obecnego i potencjalnego, zyskuje na znaczeniu. Pracodawcy w coraz większym stopniu starają się zapewnić jak najlepsze warunki pracy obecnie zatrudnionym. Współodpowiedzialność za bezpieczeństwo finansowe i przyszłość emerytalną jest wiec naturalnym krokiem w procesie zacieśniania relacji na linii pracodawca-pracownik; jest też przejawem wrażliwości społecznej firmy oraz otwartości na budowanie partnerskich relacji z pracownikiem. PPK dają  pracodawcom szansę na zbudowanie wizerunku solidnego, wrażliwego społecznie pracodawcy, który dba  o emerytalną przyszłość swoich pracowników.

Zgodnie z ustawą, która weszła w życie 1 stycznia tego roku, każda firma zatrudniająca co najmniej jedną osobę będzie objęta obowiązkiem wprowadzenia pracowniczych planów kapitałowych. W zależności od wielkości firmy obowiązek ten będzie określony konkretnym terminem, od 1 lipca 2019 roku obowiązek przystąpienia do PPK obowiązuje firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników. Mniejsze firmy, w zależności od liczby pracowników, będą przystępowały do programu odpowiednio później. Cały proces zakończy się w 2021 roku.

Z punktu widzenia pracodawcy

Najważniejszym zadaniem, jakie stoi przed pracodawcą, jest dokonanie wyboru instytucji finansowej i zawarcie umowy o zarządzanie i prowadzenie PPK. Co do zasady, wybór instytucji powinien odbyć się w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeśli takiej nie ma – w porozumieniu z reprezentacją pracowników. Jeśli porozumienie w sprawie wyboru instytucji nie zostanie osiągnięte na miesiąc przed upływem terminu zawarcia umowy o zarządzanie PPK, zatrudniający ma prawo podjąć decyzję samodzielnie. Wybór Instytucji  finansowej, dedykowanej do zarządzania PPK możliwy jest jedynie z tych podmiotów, które spełniają ustawowe wymogi, a lista tych podmiotów znajduje się  w ewidencji PPK.

Drugim, niemniej ważnym zadaniem, o ile nie najważniejszym, jest określenie wysokości składek. Jednym z głównych kosztów po stronie zatrudniającego będą składki przekazywane na konto uczestnika PPK: od 1,5% do 4% od pensji brutto pracownika. Wpłaty te nie będą wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Ale jaka jest wartość dodana dla pracodawców, których rola we wdrażaniu Pracowniczych Planów Kapitałowych jest tak znacząca?

Otóż przyczynią się oni do budowy kapitału społecznego w Polsce, na którym to kapitale będzie w przyszłości bazował biznes i rynek pracy. Dzięki niemu zwiększy się zaufanie społeczne do współobywateli, państwa, prywatnych przedsiębiorstw i systemu finansowego. Pewne jest że, dzięki współpracy pracowników, pracodawców i państwa, powstanie wartość dodana dla wszystkich zaangażowanych stron, ale dla sukcesu i powodzenia, programu długoterminowego oszczędzania kluczową jest partycypacja pracowników w PPK. Bez ich zaufania do programu, do instytucji finansowych i chęci pozostania w PPK, nie uda się osiągnąć wartości dodanych. Odbudowa zaufania Polaków do branży finansowej  stanowi dzisiaj wyzwanie zarówno dla nadzoru, jak i instytucji.

PFR TFI jako bufor bezpieczeństwa

Jako, że ustawa o PPK weszła w życie już 1 stycznia 2019 roku, to pracodawcy mają czas na przygotowanie się do wprowadzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych. Najwcześniej, bo 1 lipca 2019 roku, do PPK mają przystąpić najwięksi pracodawcy, zatrudniający powyżej 250 pracowników. Najpóźniej, bo w 2021 r., małe firmy oraz jednostki sektora finansów publicznych. Harmonogram przystępowania firm do PPK wygląda zatem następująco: zatrudniających powyżej 250 osób (3,3 mln) – 1 lipca 2019 roku; od 50 do 249 osób (2 mln) – 1 stycznia 2020 roku; od 20 do 49 osób (1,1 mln) – 1 lipca 2020 roku; pozostali (5,1 mln) – 1 stycznia 2021 roku.

Jaka w tym procesie jest rola PFR TFI?

Otóż, PFR TFI pełni rolę instytucji wyznaczonej, co oznacza że gwarantuje ona podpisanie umowy z każdym pracodawcą, który się do niej zgłosi. Zgodnie z zapisami ustawy o PPK instytucja wyznaczona pełni rolę zabezpieczenia realizacji Pracowniczych Programów Kapitałowych dla pracowników i pracodawców, jest to jedyna instytucja finansowa, która nie może odmówić pracodawcy podpisania umowy o zarządzanie PPK. Można powiedzieć, że jest to podmiot, który daje osobom objętym zapisami ustawy o PPK pewność, że nie zostaną one wykluczone z systemu, w przypadku braku możliwości podpisania umowy z innymi instytucjami.

PFR TFI, pełniące rolę wyznaczonej instytucji finansowej jest Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych działającym na takich samych zasadach i w ramach tych samych przepisów prawa, jak pozostałe TFI. Spełnia wszystkie warunki by zarządzać PPK. i podobnie, jak inne TFI jest to podmiot podlegający nadzorowi właściwych organów. Jedyną różnicą jest brak możliwości odmowy podpisania umowy na zarządzanie z pracodawcą, który wyrazi taką wolę.

Wartość dodana PPK dla pracodawców

Cały program został tak zaprojektowany, aby stanowił wartość dodaną dla każdej ze stron, zaangażowanych w Pracownicze Plany Kapitałowe, w tym także dla pracodawców. Z perspektywy pracodawcy, PPK będą stanowiły pakiet świadczeń pracowniczych, dzięki którym firmy będą mogły budować wizerunek odpowiedzialnego i zaangażowanego pracodawcy. PPK może się stać elementem systemów motywacyjnych lub benefitem dla pracowników.

Dla pracodawców wdrożenie PPK w swoich firmach będzie nie tylko obowiązkiem, ale przede wszystkim odpowiedzialnością wobec swoich pracowników. To szczególna rola, bo pracodawcy będą dawać zatrudnionym poczucie, że z troską i pełną, bo finansową odpowiedzialnością, pochylają się nad tematem zabezpieczenia przyszłości emerytalnej każdego z pracowników.

To w dłuższej perspektywie może stanowić magnes przyciągający do tego, a nie innego pracodawcy. Co jest szczególnie ważne na rynku pracy, który w coraz większym stopniu staje się rynkiem pracowników, na którym poszukiwani będą specjaliści i profesjonaliści  z największym doświadczeniem. Dla takich osób argumentami przemawiającymi za podjęciem pracy u danego pracodawcy będą nie tylko warunki finansowe, czy benefity pozafinansowe, ale również kwestie dodatkowych oszczędności na przyszłość.

Trzy składki na jedną emeryturę

Oczywiście musimy sobie zdawać sprawę, że program PPK nie będzie rozwiązaniem wszystkich bolączek systemu emerytalnego, ale na pewno wprowadzi różnorodność rozwiązań emerytalnych dla Polaków. Istnieje bowiem  potrzeba uzupełnienia istniejących mechanizmów emerytalnych. Powszechne są obawy, że w przyszłości emerytury będą zbyt niskie. Ten problem jest zdiagnozowany już od lat. Społeczeństwo się starzeje, a obecny system emerytalny daje nam, według różnych obliczeń, stopę zastąpienia na poziomie trzydziestu kilku procent. PPK jest właśnie sposobem na rozwiązanie tego problemu i zapewnienie Polakom bezpieczeństwa finansowego na przyszłość. Istniejące dziś systemy oszczędzania, takie jak PPE, IKE czy IKZE wciąż nie są popularne. Dlatego ogromną zaletą programu PPK jest to, że ma być powszechny, a dodatkowo partycypować w nim będą z pracownikiem również pracodawca i państwo.