CSR napędza innowacje

Wkład społecznie odpowiedzialnych praktyk biznesu w poprawę jakości życia czy stanu środowiska nie budzi wątpliwości. Jeszcze kilka lat temu do głównych korzyści z wdrażania CSR przedsiębiorcy zaliczali jednak te o charakterze wizerunkowym. Obecnie coraz częściej dostrzegany jest wpływ na wzrost innowacyjności i budowę wartości firm

W przyjętym przez rząd „Planie na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” innowacyjność uczyniono jednym z filarów. Odpowiedzialny rozwój jest oparty na podstawach ekonomicznych, ale także na solidarności społecznej. To podejście zbieżne ze sposobem myślenia o biznesie w kontekście jego odpowiedzialności, utożsamianej z etycznym prowadzeniem działalności, kulturą opartą na wartościach, partnerskimi relacjami z interesariuszami, dobrymi praktykami ładu korporacyjnego czy zrównoważonym czerpaniem z zasobów naturalnych. W biznesie, podobnie jak w planach rządu, jeden z kluczowych warunków osiągnięcia zakładanych celów stanowi silny kapitał społeczny. To on tworzy podstawę do budowy konkurencyjnej i innowacyjnej gospodarki opartej na zaufaniu, przejrzystości, dialogu i współpracy. To od niego zależy jakość relacji, otwartość na pomysły, poziom innowacyjności i kreatywności.

Innowacyjność to szeroko rozumiana inwencja, twórcza postawa i takie też myślenie w odniesieniu do działalności firmy, widoczne w nowatorskim podejściu do wytwarzanych produktów, świadczonych usług, relacji w łańcuchu dostaw, odpowiedzi CSR napędza innowacje Wkład społecznie odpowiedzialnych praktyk biznesu w poprawę jakości życia czy stanu środowiska nie budzi wątpliwości. Jeszcze kilka lat temu do głównych korzyści z wdrażania CSR przedsiębiorcy zaliczali jednak te o charakterze wizerunkowym. Obecnie coraz częściej dostrzegany jest wpływ na wzrost innowacyjności i budowę wartości firm na zidentyfikowane problemy. Przedsiębiorstwo działające w oparciu o odpowiedzialny model biznesowy ma dobrze rozwinięty system interakcji ze społecznym i gospodarczym otoczeniem. Lepiej identyfikuje kluczowe wyzwania, dostrzega szanse biznesowe, poznaje preferencje obecnych i potencjalnych klientów, buduje obopólnie korzystne relacje z nauką. Dzięki otwartości na pomysły i poszukiwaniu inspiracji firma zyskuje dostęp do wiedzy, z wyprzedzeniem rozpoznaje trendy, buduje swoje kompetencje, a tym samym przewagę.To właśnie CSR często staje się siłą napędową takiego podejścia, bo w sposób naturalny otwiera firmę na wyzwania społeczne i środowiskowe występujące w jej otoczeniu.

CSR jest źródłem innowacji w sferze produktów i usług poprzez uwzględnianie już na etapie ich projektowania kwestii związanych z ich wpływem na ludzi i zasoby naturalne. Zgodnie z modelem win-win, z takich rozwiązań czerpie korzyści otoczenie firmy, ale też ona sama odnotowuje wymierne zyski. Firma wdrażająca innowacje z zakresu ekologii nie tylko przyczynia się do poprawy jakości życia i stanu środowiska, ale też zyskuje oszczędności poprzez usprawnienie procesów, ograniczenie skali odpadów, podniesienie stopnia odzysku wykorzystanych materiałów oraz – co równie ważne – ogranicza ryzyko w działalności, buduje reputację i zwiększa szanse na pozyskanie kapitału na rozwój.

Wykorzystać potencjał
Jednak by takie podejście przynosiło korzyści, konieczne jest przemyślane budowanie kapitału społecznego w firmie. Przejawia się to na wiele sposobów, poczynając od pracy w dobrej atmosferze, poprzez zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy i możliwości rozwoju, po inwestowanie w szkolenia i programy rozwojowe. Ale niezbędne jest także oparcie kultury organizacyjnej na takich wartościach, jak otwartość, współpraca i zaufanie. W firmach nadal zbyt rzadko wykorzystywany jest potencjał umiejętności, wiedzy i doświadczenia różnych grup pracowników. Docenienie go przyniesie korzyści, w tym wzrost poziomu satysfakcji i zaangażowania w wykonywaną pracę, spadek absencji chorobowej i rotacji zatrudnienia, racjonalizację wykorzystania posiadanych zasobów czy usprawnienie procesów.

Motywowanie do nauki
Pracownicy chcą mieć wpływ na działalność firmy poprzez zgłaszanie propozycji usprawnień czy zmian. Jednak jeśli nie dostrzegą efektów swoich inicjatyw, zniechęcą się i porzucą chęć angażowania. To w konsekwencji osłabia ich więzi z firmą, zwłaszcza że wiele tych propozycji dotyczy rozwiązań poprawiających sposób organizacji pracy, podnoszących efektywność procesów, ulepszających jakość środowiska ich pracy. A to te czynniki w dużej mierze stwarzają warunki do bycia innowacyjnym. Zarządzanie innowacjami ma coraz większe znaczenie dla działalności firm. Chodzi jednak nie tylko o stworzenie strukturalnych rozwiązań na rzecz wdrażania innowacji. Równie ważne jest zbudowanie proinnowacyjnej kultury, która pomaga aktywizować wszystkich pracowników do stałego uczenia się oraz poszukiwania i kreowania nowych rozwiązań.

Proinnowacyjny wpływ CSR znajduje swoje odzwierciedlenie w przeznaczaniu przez firmy coraz większych nakładów na sferę badań i rozwoju. Powiązanie inicjatyw CSR z działalnością badawczo-rozwojową i strategicznymi wyzwaniami firmy to inwestycja w rozwój. Polska musi wiele w tym zakresie jeszcze poprawić, na co wskazują dane OECD, która przeanalizowała wydatki na B+R w ponad 40 krajach świata. Zgodnie z nimi w 2014 roku przeznaczyliśmy na ten cel zaledwie 0,9 proc. PKB, zajmując 35. pozycję w zestawieniu. Średnia wydatków na B+R dla krajów UE wynosi prawie 2 proc. PKB, a dla wszystkich państw w zestawieniu OECD 2,4 proc. Faktem jest jednocześnie, iż ostatnia dekada przyniosła niewielki, ale stabilny wzrost wydatków na ten cel, a przywołany rządowy plan zakłada, iż ich udział wzrośnie w 2020 r. do 2 proc. Jak wynika z danych GUS, rok 2014 był rekordowym pod względem wzrostu nakładów na działalność badawczo- -rozwojową w sektorze przedsiębiorstw. Przeznaczyły one na ten cel 7,5 mld zł, tj. o 19,7 proc. więcej niż rok wcześniej. Jednak prawie 50 proc. wydatków na B+R pochodziło od rządu. Jednym z powodów tego stanu rzeczy może być fakt, że w Polsce brakuje ulg (zwłaszcza systemu zachęt łączącego ulgi podatkowe z dotacjami), które zachęcałyby firmy do finansowania działań badawczo- rozwojowych i współpracy z nauką.

Pomocne w tym mogą okazać się „Cele zrównoważonego rozwoju” ONZ wytyczone na 15 lat, począwszy od 2016 r. Ich osiągnięcie nie będzie możliwe bez zaangażowania biznesu, a jednocześnie mogą one pomóc przedsiębiorcom w identyfikacji nowych rynków i szans biznesowych. Zaangażowanie w ich realizację pozwoli uzyskać dostęp do zachęt finansowych związanych z efektywnym wykorzystywaniem zasobów, zwiększy zaangażowanie interesariuszy i zmniejszy ekspozycję na ryzyka prawne i reputacyjne. Błędem jest traktowanie CSR w kategoriach marketingowych jako emblematu marki. Odpowiedzialny biznes staje się czynnikiem rozwoju społeczno -gospodarczego kraju, a wysoki poziom innowacyjności firm przynosi rozwiązania stanowiące odpowiedź na zidentyfikowane problemy. Zwiększa wycenę rynkową firm, wpływa na ich przewagę konkurencyjną, optymalizację kosztów oraz wzrost sprzedaży nowych produktów i usług.